Cher/chère athlète,
Ce questionnaire en ligne est développé pour toute personne qui pratique ou veut pratiquer du sport. Il vous aidera à découvrir si un examen médico-sportif est indiqué pour vous, quelle est la fréquence à laquelle cet examen doit être effectué et quel est son contenu.
Tout dépend de votre âge, le sport choisi et l'intensité avec laquelle vous pratiquez ce sport.
Cet examen médico-sportif est prévu pour tous ceux qui pratiquent du sport de façon récréative (pour l'amusement ou la santé) ou en compétition non- professionnelle.
Cet examen n'est pas obligatoire, sauf pour certains sports dont la fédération l'exige.
Ce site web a été réalisé après une analyse exhaustive de la littérature et combiné avec l'avis de différents experts. Ce site a été développé par SKA (Vereniging voor Sport- en Keuringsartsen).
Foire aux questions sur l'examen des sports
Het is bewezen dat sporten gezond is. Aan sport doen beschermt je niet alleen tegen het krijgen van bepaalde aandoeningen, maar verbetert ook de kwaliteit van leven bij mensen die al een ziekte hebben (oa hartinfarct, suikerziekte, kanker, …). Sporten kan er zelfs voor zorgen (in combinatie met gezonde voeding) dat een beginnende diabetes (ouderdomsdiabetes of type 2 diabetes) voorkomen wordt of terug verdwijnt!
Niet sporten is ongezonder dan roken!
Er zijn een aantal aanwijzingen dat intensief aan sport doen de kans verhoogt op een hartstilstand tijdens het sporten (tot 3x meer kans) terwijl de kans op hartstilstand buiten het sporten verlaagt door regelmatig te sporten. Dat noemt men de sport-paradox:de voordelen van sport in het algemeen wegen op tegen de risico's tijdens het sporten zelf.
Het aantal gevallen van jonge hartdoden tijdens sport ligt rond de 3 à 4 per 100.000 per jaar. Dit betekent enkele tientallen overlijdens per jaar in België. Dikwijls is een onderliggende hartaandoening verantwoordelijk voor deze zeldzame hartstilstanden tijdens het sporten. In vele gevallen kan deze aandoening via een sportmedisch onderzoek opgespoord en behandeld worden. Daardoor kan sporten nog veiliger. Meestal gaan aan een plotse hartstilstand tijdens het sporten bepaalde klachten vooraf zoals hartkloppingen, pijn op de borst, duizeligheid, bewustzijnsverlies ed. Indien je deze klachten ervaart tijdens sport, contacteer je huisarts, een sportmedische evaluatie is dan zeker aangewezen.
Voetballen heeft geen hoger risico dan andere even intensieve sporten. In competitieverband is voetbal de meest beoefende sport in ons land en voetbal krijgt ook het meeste aandacht in de media, daarom lijkt het alsof er meer hartproblemen in deze sport voorkomen.
Vanaf de leeftijd van 6 jaar kan een algemeen sportmedisch onderzoek nuttig zijn. Dit is de leeftijd waarop kinderen dikwijls aan georganiseerde (competitie)sport beginnen. Voor deze leeftijd is een sportmedisch advies enkel nodig bij kinderen met voorafbestaande aandoeningen (hart- of longproblemen, aangeboren ziektes,...)
Een uitgebreider hartonderzoek (met een elektrocardiogram=hartfilmpje) is pas aangewezen vanaf 14 jaar (om de 4 jaar) tenzij er aanwijzingen zijn om dit op jongere leeftijd te doen.
De sporter en/of de natuurlijke ouders vullen best de vragenlijst in op www.sportkeuring.be om te kijken of een onderzoek raadzaam is.
Een sportmedisch onderzoek via het VASO (Vlaamse Aanbeveling Sportmedisch Onderzoek) bekijkt de sporter in zijn geheel, niet alleen het hart, maar ook longen, zintuigen, lichaamssamenstelling, spieren, gewrichten enz. Het onderzoek is aangepast is aan je leeftijd en geslacht, aan soort en intensiteit van je sport. Na het onderzoek dat een 30-tal minuten in beslag neemt krijg je een volledig verslag, een sportpaspoort, aangepast sportadvies en eventueel oefeningen mee naar huis. Via www.sportkeuring.be kan je de weg vinden naar de artsen die dit onderzoek uitvoeren.
Het sportmedisch onderzoek is in de eerste plaats een "advies-instrument" en niet een "afkeurings-instrument". Via het sportmedisch onderzoek krijg je een medisch advies om je sport zo gezond en veilig mogelijk te beoefenen. Indien er iets afwijkends wordt aangetroffen dat ernstig is kan de arts je aanraden om een verder onderzoek te ondergaan alvorens groen licht te geven voor sportbeoefening.
Er is een lijst van artsen die het sportmedisch onderzoek uitvoeren volgens dit protocol. Deze lijst bestaat uit sportartsen en huisartsen die hier een opleiding voor hebben gevolgd. Sommige federaties werken met een beperktere lijst van specifiek opgeleide sportartsen. Via www.sportkeuring.be kom je meteen bij de juiste arts in jouw buurt terecht.
We raden aan dit onderzoek om de 2 jaar te herhalen. Afwisselend zal er een uitgebreider hartonderzoek (elektrocardiogram in rust) of sportspecifiek bewegingsonderzoek gebeuren. Sommige federaties vragen een jaarlijks onderzoek (oa de wielerbond). Indien je federatie geen onderzoek verplicht kan je nog steeds zelf het initiatief nemen voor jezelf of je sportend kind.
Bij een gunstig sportmedisch onderzoek ontvang je een "sportpaspoort" in 3 talen dat kan dienen voor toelating voor bepaalde sportevenementen, wel alleen voor de sport waarvoor je bent goedgekeurd (bijvoorbeeld: voor duiken worden andere zaken onderzocht dan voor lopen). In Italië en Frankrijk is voor de meeste fiets- en loopevenementen een medisch attest verplicht.
Als niet-competitiesporter is het ook nuttig om je sportmedisch te laten nakijken. De intensiteit van sporten bij recreanten ligt dikwijls even hoog als bijcompetitiesporters.
100% zekerheid is er nooit, sommige zaken kunnen we immers niet opsporen, maar een onderzoek met een rustelektrocardiogram kan 90% van de onderliggende hartaandoeningen aan het licht brengen. Het sportspecifiek onderzoek van gewrichten en spieren resulteert ook in een advies om sportletsels te voorkomen of om bepaalde aanpassingen (bv steunzolen) te doen bij je sportbeoefening.
Er is een kleine kans dat er bij het basisonderzoek problemen worden vermoed die na verder onderzoek toch normaal blijken. We doen er alles aan om dit tot een minimum te herleiden en zo weinig mogelijk mensen onterecht ongerust te maken of (tijdelijk) te laten stoppen met sporten.
De sportarts of (opgeleide) huisarts is in staat om dit onderzoek kwalitatief uit te voeren en ook verder te kijken dan alleen het hart. Bij problemen verwijst de arts je naar een specialist (bv een cardioloog, pneumoloog, orthopedist,... ) die dan eventueel verdere onderzoeken kan uitvoeren.
Een heel aantal huisartsen hebben een opleiding gevolgd om dit onderzoek uit te voeren voor bepaalde sporten. Via www.sportkeuring.be kan je zien welke artsen bij jou in de buurt beschikbaar zijn voor een bepaalde sport.
Een inspanningstest (bv een fietstest) maakt geen deel uit van een standaard sportmedisch onderzoek. Sommige federaties vragen wel voor bepaalde leeftijden een inspanningstest op de fiets (oa duikfederatie). Een inspanningstest kan wel nuttig zijn om trainingsadvies te verkrijgen. Die test zal pas gebeuren nadat een voorafgaand sportmedisch onderzoek je geschikt heeft bevonden.
Een sportmedisch geschiktheidsonderzoek duurt ongeveer 30 à 40 minuten en kost tussen de 50 en 70 euro.
Je hoeft je niet specifiek voor te bereiden op dit onderzoek.
Sommige clubs organiseren deze onderzoeken in groep. Informeer bij je club of bij de clubarts.
Er is geen terugbetaling door het Riziv, zoals bij een gewone doktersconsultatie. Momenteel betalen sommige mutualiteiten (onafhankelijk ziekenfonds en neutraal ziekenfonds) 30 euro terug, dus de helft van het bedrag. Informeer bij je mutualiteit.
De Sportfederaties kunnen zelf beslissen of ze voor hun leden of een deel van hun leden een sportmedisch onderzoek verplichten. Ook eventorganisatoren kunnen dit opleggen. Als er geen verplichting is kan je natuurlijk zelf als sporter het initiatief nemen om je sportmedisch te laten onderzoeken.
Liever niet. De arts heeft alle tijd nodig om dit onderzoek goed te kunnen uitvoeren. Maak voor andere vragen een aparte afspraak bij je arts.
Dit raden we ten stelligste af, een sportmedisch onderzoek is meer dan alleen een "briefje". Als arts en ouder neem je een verantwoordelijkheid die een grondig onderzoek vereist. Ook de arts is verantwoordelijk voor de documenten die worden afgeleverd.
Sommige federaties bepalen hoe lang een attest geldig is. Bij de wielerbond en duikfederatie moet dit jaarlijks vernieuwd worden. Voor de meeste sporten gaan we ervan uit dat een 2 jaarlijkse controle voldoende is. Indien er zich toch klachten voordoen bij sporten kan je best vroeger terug naar je arts gaan.
Fermer
